در سال ۲۰۰۵ سایت‌هایی مانند Google Maps، Flickr و Gmail ظهور کردند که نشان می‌دادند، می‌توان از جاوا اسکریپت برای تولید نرم‌افزارهای قدرتمند تحت وب (Rich Web Applications) استفاده کرد و نرم‌افزارهایی مشابه نرم‌افزارهای بومی رومیزی (Native Desktop Applications) در محیط وب ایجاد کرد. در همان دوران اصطلاح Ajax که مخفف Asynchronous JavaScript and XML بود توسط Jesse James Garrett به وجود آمد.

Ajax در واقع بیانگر روشی برای دریافت اطلاعات از سرور در پس‌زمینه بود. به طوریکه بدون نیاز به بارگذاری مجدد صفحه‌ی وب، اطلاعات مورد نیاز از سرور دریافت شده و فقط بخش‌های مورد نیاز از صفحه‌ی وب با اطلاعات دریافت شده به روز رسانی شود. به زودی این روش در وبسایت‌های زیادی به کار برده شد. نتیجه‌ی ظهور Ajax، جلب توجه برنامه‌نویسان با تجربه به جاوا اسکریپت بود. کم کم این تفکر بین برنامه‌نویسان حرفه‌ای نفوذ کرد که جاوا اسکریپت می‌تواند یک زبان برنامه‌نویسی انعطاف‌پذیر و قدرتمند برای ایجاد نرم‌افزارهای با کیفیت تحت وب باشد.

استانداردها

با به کار بردن جاوا اسکریپت در نرم‌افزارهای پیشرفته‌تر و پیچیده‌تر و همچنین پشتیبانی مرورگرها از استانداردهای جدید، حال و هوای جاوا اسکریپت نیز متحول شد. برای دومین بار جنگ مرورگرها آغاز شد. اما این بار جنگ بر سر افزودن امکانات جدید به مروگرها نبود. بلکه جنگ بر سر پشتیبانی هرچه بیشتر از استانداردها و همچنین افزایش سرعت اجرای جاوا اسکریپت بود. این جنگ زمانی شروع شد که شرکت گوگل در سال ۲۰۰۸ یک مفسر جدید جاوا اسکریپت موسوم به موتور V8 یا V8 Engine را ارائه کرد که در مرورگر Google Chrome تعبیه شده بود و سرعت اجرای برنامه‌های جاوا اسکریپت در آن به شکل چشمگیری بیشتر از سایر مرورگرها بود. در حال حاضر و در مرورگرهای مدرن، سرعت اجرای جاوا اسکریپت نسبت به آن دوران افزایش بسیار زیادی داشته و به نظر می‌رسد این افزایش سرعت و این بهینه‌سازی‌ها در مفسرهای جاوا اسکریپت همچنان ادامه داشته باشد.

HTML5

HTML5 آخرین نسخه از استاندارد زبان HTML است. اما HTML5 چیزی فراتر از یک استاندارد برای یک زبان نشانه‌گذاری است. در واقع اصطلاح HTML5 به مجموعه‌ای از آخرین استانداردها و تکنولوژی‌ها اشاره دارد که در حوزه‌ی وب کاربرد دارند. مانند زبان HTML، CSS3 و تعداد زیادی رابط برنامه‌نویسی (API) برای جاوا اسکریپت که در فصل ۱۴ این کتاب بیشتر به آنها خواهیم پرداخت.

HTML5 در سال ۲۰۱۴ نهایی شد. سپس در سال ۲۰۱۶ نسخه 5.1 و در سال ۲۰۱۷ نسخه‌ی 5.2 منتشر شد که در حال حاضر آخرین نسخه از این زبان محسوب می‌شود. این استاندارد به سرعت بین توسعه‌دهنگان وب فراگیر شده است و جاوا اسکریپت نیز نقش کلیدی در بکارگیری آن بازی می‌کند.

تقریباً از سال ۲۰۰۵ که تلاش‌های جدی برای اعمال تغییرات در استانداردهای موجود وب، به قصد نزدیک کردن محیط وب به محیط دسکتاپ شروع شد، اصطلاح جدیدی به نام Web 2.0 به وجود آمد. منظور از Web 2.0 نسل جدید استانداردها و تکنولوژی‌های مرتبط با وب است که هدف آن، ارتقاء قابلیت‌های مرورگرها و نزدیک کردن محیط برنامه‌نویسی مرورگر به محیط برنامه‌نویسی دسکتاپ است.