مقدمه

استفاده از فناوری جدید موضوعی است که در عصر حاضر تمام جوامع در به‌کارگیری و دستیابی هرچه بیشتر آن می‌کوشند. یکی از آن فناوری‌ها که در سال‌های اخیـر، به‌خصـوص در کشـورهـای توسعه‌یافته، به آن توجه زیادی شده است، استفاده از فناوری بلاک‌چین است. از فناوری بلاک‌چین به‌عنوان چهارمین انقلاب صنعتی جهان یاد می‌شود. این فنـاوری اولین‌بـار از طریق بیت‌کویـن³ شناخته شـد و پس از آن وارد حوزه‌های دیگری مثل آموزش و یادگیری شد.

بلاک‌چین چگونه کار می‌کند؟

1. درخواست تراکنش

2. ساخت بلوک نشان‌دهنده تراکنش

3. ارسال اطلاعات بلوک در سراسر شبکه

4. اعتبارسنجی و تأیید تراکنش توسط گره‌ها

5. افزودن و تثبیت جایگاه بلاک جدید

6. تراکنش کامل شد

بلاک‌چین چیست؟

بلاک‌چین از زنجیـره‌ای از بلاک‌هـا تشکیـل شده است که داده‌های دیجیتـال را ذخیره مـی‌کنند. از این فنـاوری در ابتـدا برای ضبـط و نگهـداری تراکنـش‌های دیجیتال بیت‌کوین استفاده شد (بارتولومه و همکاران، 2017).

بلاک‌چین مثـل یک کتاب است که هر بار داده‌هـایی روی آن نوشته می‌شـود و پس از تمـام‌ شدن یک صفحـه، به صفحـه بعد می‌رود. این داده‌ها زنجیروار به هم متصل‌اند و هیچ اطلاعاتی حذف نمی‌شود.

این فناوری ویژگی‌های زیادی دارد، از جمله:

شفافیت اطلاعات، امنیت بالا، تغییرناپذیری و دستکاری ‌نشدن، ثبت تمام جزئیات تراکنش‌ها، نیاز نداشتن به شخص ثالث و… .

بلاک‌چیـن فنـاوری در حال توسعـه‌ای است که همـه‌روزه در بهبـود جوانب زندگی انسان می‌کوشد. اما آیا این فناوری می‌تواند به کمک آموزش بیاید و در مسیر بهبود عملکردش به آن کمک کند؟

بلاک‌چین و آموزش

در سال‌های اخیر، چالش‌های آموزش‌وپرورش به‌نوعی بوده است که دیگر روش سنتی و آموزش حضوری پاسخ‌گوی نیازهای آن نیست و دیگر نمی‌توان میلیون‌ها اطلاعات به روش‌های دستی و کاغذی جمع‌آوری و نگهداری کرد.

امروزه فناوری باعث شده است یادگیـری از محدوده زمـان و مکـان گذر کنـد و یادگیـری دیگر به‌صورت رسمـی محدود نشود (بارتولومه و همکاران، 2017).

به گفته مایک شاریل، از بلاک‌چین می‌توانیم برای به اشتراک‌گذاری دوره‌های آموزشی و دیجیتال ‌شدن مدارک تحصیلی استفاده کنیم (سان و همکاران، 2018).

در بلاک‌چین سوابق آموزشی با استفاده از یک شبکه توزیع (عمومی و خصوصی)  در دسترس کاربران است. هر بلوک یادگیری در بلاک‌چین از انواع متفاوتی از داده‌های مربوط به فعالیت‌های یادگیری تشکیل شده است.

ارزیابی عملکرد آموزشی هر بلوک شامل اطلاعات کمی و کیفی است.

به‌طور کلی، راه‌حل‌هایی که فناوری بلاک‌چین ارائه می‌دهد، باعث می‌شوند به هیچ عنوان سوابق آموزشی فردی دستکاری نشود (سان و همکاران، 2018).

کاربرد بلاک‌چین در آموزش

حذف تقلب از مدرک تحصیلی: در مالزی از هر 20 نفر شاغل 1 نفر مدرک جعلی دارد. این بحث برای دولت مالزی بسیار نگران‌کننده است. با فناوری بلاک‌چین، دیگر امکان تقلب وجود ندارد، چرا که تمام تراکنش‌ها ضبط می‌شوند.

کمـک بـه انتخـاب شغـل دانش‌آمـوزان در آینده: یکی از مشکلاتی که به‌وضوح در نظام آموزشی دیده می‌شود، بحث ناتوانی دانش‌آموزان در انتخاب شغل است. این ضرر و زیان نه‌تنها برای شخص، بلکه بر جامعه هم وارد می‌شود. یکی از برنامه‌های آموزش‌وپرورش، تربیت دانش‌آموزان و آماده‌ کردن آن‌ها برای موفقیت شغلی در آینده است.

ثبت سوابق دانش‌آموزان و ردیابی عملکرد آن‌ها: ثبت سوابق تحصیلی دانش‌آموزان همراه با جزئیات باعث می‌شود تمام روند پیشرفت یا پسرفت دانش‌آموزان را زیر نظر داشته باشیم. این کار در سال‌های متمادی کمک زیادی به ما می‌کند.

افزایش اعتبار و اعتماد به داده‌ها: این سامانه کمک مـی‌کند مؤسسات دوره‌هـای خود را به اشتراک بگذارند. والدین، دانش‌آموزان و معلمان به آن‌هـا امتیاز دهند و مؤسسات از این طریق رتبه‌بندی شوند.

صـدور گواهی‌نامه دیجیتال: دانش‌آموزان ابتدا اطلاعات خود را با یک شناسه مشخص وارد می‌کنند. آن اطلاعـات از طریـق فنـاوری بلاک‌چین برای مؤسسه مورد نظر فرستـاده می‌شود و پس از تأییـد، در کارتابلی مشخص ذخیره و نگهداری می‌شود. در حـال حاضـر، شرکت سونی و دانشگاه نیکوزیا با موفقیت فناوری بلاک‌چیـن را در زمینه صدور و ثبت گواهی دیجیتال به کارگرفته‌اند.

امضای دیجیتال: در امضای دیجیتال، تنها یک کاربر مشخص با یک کلیدواژه خصوصی می‌تواند وارد کاربری شود و تمام تراکنش‌ها با زمان مشخص ثبت و ضبط می‌شوند (کارال و خانوجا، 2019) .

موانع بلاک‌چین در آموزش

•  ناپختگی

•  مقیاس‌پذیری

•  هزینه زیاد تغییر سیستم سنتی به جدید

• تغییرناپذیری و نبود انعطاف در سیستم

• تضعیف اعتبار مدرسه‌های سنتی.

پی‌نوشت‌ها

1. Blockchain
2. Digital data
3. Bitcoin

منابع

 
1. Bartolomé, A., Torlà, C., Castañeda, L., & Adell, J. (2017). Blockchain In Education: Introduction And Critical Review Of The State Of The Art. 61. https://doi.org/10.21556/edutec.2017.61.
2. Karale, A., & Khanuja, H. Blockchain technology in education system: A review. International Journal of Computer Applications, 975, 8887.
3. Raimundo, R., & Rosário, A. (2021). Blockchain System in the Higher Education. European Journal of Investigation in Health, Psychology and Education, 11(1), 276-293. https://www.mdpi.com/2254-9625/11/1/21.
4. Sun, H., Wang, X., & Wang, X. (2018). Application of Blockchain Technology in Online Education. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 13, 252. https://doi.org/10.3991/ijet.v13i10.9455.